Na stronie internetowej Rządowego Procesu Legislacyjnego pojawił się kolejny projekt tzw. „rozporządzenia BVLOS” z dnia 17.04.2018r. Konsultacje społeczne i międzyresortowe przyniosły sporo zmian w stosunku do poprzedniego projektu rozporządzenia, które omawiałem więc postanowiłem zrobić kolejną analizę zmian.

Nowe przepisy poprzez Załącznik 6b do rozporządzenia w końcu wprowadzają nowe zasady lotów BVLOS dla BSP do 25kg – stąd nazwa skrótowa rozporządzenia – „rozporządzenie BVLOS”, którą tu przyjąłem.

Jednak prócz najistotniejszej zmiany, czyli stworzenia zasad lotów dla lotów poza zasięg wzroku (BVLOS), rozporządzenie wprowadza dodatkowo szereg zmian w zasadach lotów VLOS – w zasięgu wzroku (w znanych już Załącznikach 6 i 6a do rozporządzenia) oraz w częściach ogólnych do rozporządzenia.

Zmiany w lotach VLOS w części ogólnej rozporządzenia

1. Loty szkolne

Dookreślono, które loty „szkolne” (prowadzone podczas zajęć dydaktycznych lub wychowawczych przeprowadzanych dalej w ramach systemu oświaty lub przy wsparciu organizacji, osób prawnych lub jednostek, o których mowa w ustawie Prawo Oświatowe oraz przez szkoły wyższe, o których mowa w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym) nie wymagają od osób w nich uczestniczących świadectwa kwalifikacji.

2. Zniesienie granicy wieku 18 lat do uzyskania UAVO, wymogu egzaminów państwowych (zmiana na egzaminy w ośrodkach szkoleniowych) i badań lotniczo-lekarskich do 5kg masy BSP

Duża zmiana planowana już we wcześniejszym projekcie i podtrzymana to zniesienie dolnej granicy – 18 lat do uzyskania świadectwa kwalifikacji UAVO, zniesienie wymogu egzaminów państwowych przeprowadzanych przez egzaminatora do wagi BSP < 5kg i przeniesienie zadania na ośrodki szkoleniowe i zniesienie badań lotniczo-lekarskich również na BSP do 5kg:

„12. Wyłącza się zastosowanie do bezzałogowych statków powietrznych o masie startowej nie większej niż 5 kg, używanych wyłącznie w operacjach w zasięgu widoczności wzrokowej VLOS w celach innych niż rekreacyjne lub sportowe, przepisów:

1) art. 95 ust. 3 pkt 6, art. 96 ust. 1 pkt 7, art. 99 ust. 1 ustawy oraz pkt 1.3.1.5 i 1.3.1.6 załącznika nr 6 do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 3 czerwca 2013 r. w sprawie świadectw kwalifikacji (Dz. U. z 2017 r. poz. 288);

2) art. 105 ust. 1 ustawy, z wyłączeniem osób wykonujących operacje na podstawie posiadanego uprawnienia instruktora INS.”;

Po kolei wyłączone punkty to:

Art. 95, Ust. 3. W celu uzyskania świadectwa kwalifikacji członka personelu lotniczego osoba biegająca się o nie musi spełnić następujące wymagania w zakresie wieku lub wykształcenia:

6) operator bezzałogowego statku powietrznego używanego w celach innych niż rekreacyjne lub sportowe – ukończone 18 lat;

Art. 96. Ust. 1. Licencja może być wydana osobie, która łącznie spełnia następujące warunki:

7) uzyskała pozytywny wynik z egzaminu państwowego, o którym mowa w art. 99 ust. 1.

Art. 99. Ust. 1. Warunkiem uzyskania licencji jest pozytywny wynik egzaminu państwowego składającego się z części teoretycznej i praktycznej, złożonego przed komisją egzaminacyjną albo organizacją szkoleniową, uprawnioną do przeprowadzania egzaminów, zgodnie z rozporządzeniem nr 2042/2003/WE.

Załącznik 6 do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 3 czerwca 2013 r. w sprawie świadectw kwalifikacji (Dz. U. z 2017 r. poz. 288)

1.3.1.5. Egzamin teoretyczny. Kandydat ubiegający się o świadectwo kwalifikacji operatora (UAVO) z uprawnieniem VLOS powinien wykazać przed egzaminatorem teoretycznym podczas egzaminu teoretycznego, że posiada wiedzę niezbędną dla świadectwa kwalifikacji i uprawnienia, o które się ubiega, w zakresie przedmiotów, o których mowa w pkt 1.3.1.2.
1.3.1.6. Egzamin praktyczny. Kandydat ubiegający się o świadectwo kwalifikacji operatora (UAVO) z uprawnieniem VLOS powinien wykazać przed egzaminatorem praktycznym podczas egzaminu praktycznego, że posiada umiejętności niezbędne dla świadectwa kwalifikacji i uprawnienia, o które się ubiega, w zakresie, o którym mowa w pkt 1.3.1.3.

Ustawa Prawo Lotnicze: Art. 105. 1. Sprawność psychiczną i fizyczną członka oraz kandydata na członka personelu lotniczego i członka oraz kandydata na członka personelu pokładowego sprawdza się w trakcie badań lotniczo-lekarskich (…).

3. Nowa kategoria lotów – FPV do 2kg masy BSP

Wydzielono z ogólnego latania VLOS przy użyciu BSP do 150kg oraz BVLOS do 25kg drony do 2kg używane z widokiem FPV – ukłon w stronę osób latających dronami wyścigowymi. Wyłączenie dotyczy wszystkich Załączników: 6, 6a i 6b, przy czym definicja lotów FPV brzmi:

operacje z widokiem z pierwszej osoby FPV (First Person View) – operacje lotnicze, w których operator pilotuje model latający nie utrzymując z nim bezpośredniego kontaktu wzrokowego, określając jego położenie w przestrzeni powietrznej poprzez obraz przekazywany w czasie rzeczywistym na ziemię przez urządzenia zamontowane na pokładzie modelu latającego;

4. Dopuszczenie więcej niż jednego obserwatora

Dookreślono w operacjach VLOS użycie obserwatora – teraz już wiadomo, że może być ich więcej 😉

„1) w operacjach w zasięgu widoczności wzrokowej VLOS operator lub przynajmniej jeden obserwator utrzymuje kontakt wzrokowy nieuzbrojonym okiem z modelem latającym w celu określenia jego położenia względem operatora i w przestrzeni powietrznej oraz zapewnienia bezpiecznej odległości od innych statków powietrznych, przeszkód, osób lub zwierząt;”

5. Loty VLOS z możliwością patrzenia na ekran z podglądem

Loty VLOS dopuszczają również „zerkanie” operatora na tablet/ekran/smartfon, nawet jeśli nie wykonuje czynności z pomocą obserwatora, ale tylko w określonych sytuacjach:

„1a) w operacjach w zasięgu widoczności wzrokowej VLOS wykonywanych bez obserwatora dopuszcza się chwilową utratę kontaktu wzrokowego z modelem latającym w przypadku:

a) dokonywania przez operatora kontroli parametrów lotu przekazywanych przez urządzenia będące wyposażeniem naziemnym modelu latającego,

b) przelotu za przeszkodą utrudniającą obserwację modelu latającego po wcześniejszym upewnieniu się, że przelot może odbyć się w sposób bezpieczny i z zachowaniem szczególnej ostrożności;„

6. Konkretne zasady lotów FPV do 2kg

Określono precyzyjnie granice używania dronów wyłącznie z widokiem z FPV:

1b) w operacjach z widokiem z pierwszej osoby FPV operator wykonuje lot: a) do wysokości nie większej niż 50 m AGL, b) w odległości poziomej nie większej niż 200 m od operatora, c) w odległości poziomej nie mniejszej niż 100 m od zabudowy miejscowości, miast, d) osiedli lub od zgromadzeń osób na wolnym powietrzu;”

7. „Bezpieczna odległość” zdefiniowana

Pojawiła się definicja bezpiecznej odległości:

bezpieczna odległość – odległość modelu latającego od innych statków powietrznych, przeszkód, osób lub zwierząt, umożliwiająca uniknięcie kolizji, wynikająca z analizy panujących warunków meteorologicznych, otoczenia i przeszkód znajdujących się w obszarze wykonywania lotu oraz rodzaju używanego modelu latającego i kwalifikacji operatora.

8. Wyraz „mienie” znika z przepisów

W Załącznikach 6, w ptk. 4.1. ppkt 2 zniknęło stwierdzenie: „mienie” – nowy zapis brzmi:

zapewniając w każdej fazie lotu bezpieczną odległość poziomą od innych statków powietrznych, przeszkód, osób lub zwierząt na wypadek awarii lub utraty kontroli nad modelem latającym;

zastępując stary zapis:

2) zapewniając w każdej fazie lotu bezpieczną odległość poziomą od osób, mienia lub innych użytkowników przestrzeni powietrznej na wypadek awarii lub utraty kontroli nad modelem latającym;

W przypadku Załącznika 6a („komercyjnego”) zapis  z ppkt. 2) nie zmienił się i brzmi tak samo:

2) zapewniając pełną kontrolę lotu, w szczególności przez zdalne sterowanie
przy użyciu fal radiowych;

 

9. Wyraz „granice” w kontekście zabudowy zniknął z przepisów

W Załącznikach 6, w ptk. 4.1. ppkt 3 zniknął wyraz „granice” i nowy zapis brzmi:

3) zachowując odległość poziomą nie mniejszą niż 100 m od zabudowy miejscowości, miast, osiedli lub od zgromadzeń osób na wolnym powietrzu;

zastąpił stary zapis:

3) zachowując odległość poziomą nie mniejszą niż 100 m od granic zabudowy miejscowości, miast, osiedli lub od zgromadzeń osób na wolnym powietrzu;

10. Znika „odległość pozioma”, „mienie” i „obiekty budowlane” – jest możliwość latania nad budynkami w mieście (ze świadectwem UAVO)

W przypadku Załącznika 6a nowy zapis w pptk 3, punktu 4.1 został mocno skrócony do następującego:

3) zapewniając w każdej fazie lotu bezpieczną odległość od osób, pojazdów lub innych użytkowników przestrzeni powietrznej niebędących w dyspozycji lub pod kontrolą operatora na wypadek awarii lub utraty kontroli nad bezzałogowym statkiem powietrznym;”,

Stary zapis (w wykreślonymi rzeczami, które znikają w nowym zapisie):

3) zapewniając w każdej fazie lotu bezpieczną odległość poziomą od osób, mienia, pojazdów, obiektów budowlanych lub innych użytkowników przestrzeni powietrznej niebędących w dyspozycji lub pod kontrolą operatora na wypadek awarii lub utraty kontroli nad bezzałogowym statkiem powietrznym;

11. Możliwość latania w strefach R poza granicami parku narodowego bez zgody zarządcy (Załącznik 6 i 6a)

Znana już z poprzedniego projektu zmiana w kontekście parków narodowych mówi tyle, że o zgodę będzie trzeba prosić tylko w przypadku lotu w strefie R, ale jedynie bezpośrednio nad terenem parku narodowego (poza granicami parku, ale będąc wciąż w R ta zgoda nie będzie potrzebna:

9) w obszarze strefy R obejmującym przestrzeń powietrzną znajdującą się bezpośrednio nad terenem parku narodowego za zgodą zarządzającego danym parkiem narodowym i na warunkach przez niego określonych;

12. Zmiany w zasadach lotów nad obiektami chronionymi (Załącznik 6 – rekreacja)

Kolejna istotna zmiana to w Załączniku 6 (rekreacja i sport) punkt 4.6. ppkt 3):

Było:

4.6. Modelami latającymi nie wykonuje się lotów nad:

3) obszarami, obiektami i urządzeniami, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2016 r. poz. 1432).

Po zmianie:

4.6. Modelami latającymi nie wykonuje się lotów nad:

3) obszarami, obiektami i urządzeniami, o których mowa w art. 5 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 lit. a i b, pkt 2 lit. a i b oraz pkt 3 lit. a–b ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2017 r. poz. 2213 oraz z 2018 r. poz. 138 i 650);

To oznacza, że już nie wszystkie obiekty są chronione z zakazem lotów (zaznaczono czerwonym tylko te z zakazem):

Następnie dodano jeszcze dodatkowe 3 podpunkty z zakazem lotów modeli latających nad:

4) jednostkami wojskowymi i poligonami;

5) osobami i zgromadzeniami osób na wolnym powietrzu, niebędącymi w dyspozycji lub pod kontrolą operatora:

6) w strefie EP R40 Słupsk.

Następnie po 4.6 dodano jeszcze jeden punkt, który w poprzednim wydaniu był ciężki do przestrzegania – dotyczył zakazu przelotów nad np. liniami energetycznymi i telekomunikacyjnymi co było zwyczajnie nie do zrobienia w przypadku latania dronami. Teraz można nad nimi przelatywać z zachowaniem szczególnej ostrożności:

4.7. Loty nad rurociągami paliwowymi, liniami energetycznymi i liniami telekomunikacyjnymi, zaporami wodnymi, śluzami oraz innymi urządzeniami – 7 – znajdującymi się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty materialne wykonuje się z zachowaniem szczególnej ostrożności;

13. Zmiany w zasadach lotów nad obiektami chronionymi (Załącznik 6a – komercja)

W Załączniku 6a, ptk. 4.1, ppkt 12) mamy zmianę z:

12) loty wykonywane nad:

c) obszarami, obiektami i urządzeniami, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia
– mogą być realizowane jedynie za zgodą lub na potrzeby zarządzającego danym
terenem, obiektem, obszarem lub urządzeniem.

na:

12) loty wykonywane nad:

c) obszarami, obiektami i urządzeniami, o których mowa w art. 5 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 lit. a i b, pkt 2 lit. a i b oraz pkt 3 lit. a–b ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia,

d) jednostkami wojskowymi i poligonami.

– mogą być realizowane jedynie za zgodą lub na potrzeby zarządzającego danym
terenem, obiektem, obszarem lub urządzeniem.

Czyli podobnie jak w przypadku Załącznika 6 – zaznaczono tylko konkretne obiekty (te same co w Załączniku 6), nad którymi jest zakaz lotów bez zgody (za zgodą lub na potrzeby – ze świadectwem UAVO można – w odróżnieniu od lotów rekreacyjnych bez Ś.K.):

Na koniec dodano jeszcze ppkt 13) dotyczący możliwości lotów m.in. nad liniami energetycznymi i telekomunikacyjnymi z zachowaniem szczególnej ostrożności:

13) loty nad rurociągami paliwowymi, liniami energetycznymi i liniami telekomunikacyjnymi, zaporami wodnymi i śluzami oraz innymi urządzeniami znajdującymi się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty materialne wykonuje się z zachowaniem szczególnej ostrożności.”,

14. Loty nadzorowane w przypadku osób małoletnich

W Załączniku 6a, w Rozdziale 5 dotyczącym zasad eksploatacji BSP, w pkt 5.1 po ppkt 5 dodaje się ppkt 6 w brzmieniu:

6) wykonywanie lotów wyłącznie pod nadzorem osoby dorosłej w przypadku operatora będącego osobą małoletnią.

Warto zwrócić uwagę na to, że świadectwo kwalifikacji UAVO przestaje być dostępne dopiero od 18 lat a jakakolwiek granica wieku pozostaje zniesiona. Mimo wszystko loty „komercyjne” wykonywane przez osoby małoletnie mogą być wykonywane jedynie pod nadzorem osoby dorosłej.

15. Obowiązek wpisu do ewidencji statków powietrznych dronów używanych do BVLOS

Rozporządzenie wprowadzi obowiązek ewidencjonowania BSP (poprzez wpis do ewidencji s.p. w ULC) wykorzystywane do BVLOS.

W § 5 w części ogólnej rozporządzenia, w ust. 1 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:

„Urządzenia latające oraz bezzałogowe statki powietrzne o masie startowej nie większej niż 25 kg, używane w operacjach poza zasięgiem widoczności wzrokowej BVLOS, podlegają obowiązkowi wpisu do ewidencji statków powietrznych, zwanej dalej „ewidencją”, prowadzonej przez Prezesa Urzędu albo podmiot upoważniony do wykonywania niektórych czynności nadzoru lub kontroli na podstawie art. 22 ust. 3 ustawy, z wyjątkiem:”

---

Załącznik 6b – BEZZAŁOGOWE STATKI POWIETRZNE O MASIE STARTOWEJ NIE WIĘKSZEJ NIŻ 25 KG, UŻYWANE W OPERACJACH POZA ZASIĘGIEM WIDOCZNOŚCI WZROKOWEJ BVLOS

Na koniec zostawiłem sobie cały Załącznik 6b – dotyczący lotów BVLOS BSP do 25kg.

Nie będę go jednak omawiał w szczegółach, bo tutaj zwyczajnie nie ma zmian – cały Załącznik 6b jest nowym tworem i wydaje mi się, że każdy poradzi sobie z jego przeczytaniem i zrozumieniem. Dla ułatwienia wyodrębniłem go z całego dokumentu w osobnym pliku do pobrania tutaj.

---

Rozporządzenie wejdzie w życie 14 dni od dnia ogłoszenia. Póki co wróciło jeszcze do konsultacji międzyresortowych z racji sporych zmian w stosunku do pierwotnego projektu rozporządzenia.

Na dole pliku z projektem możecie przeczytać szereg zgłoszonych uwag podczas konsultacji społecznych ze statusem, które uwagi uwzględniono, a których nie uwzględniono w obecnym projekcie. Znajduje się tam również uzasadnienie celowości wydania nowego rozporządzenia, ocena skutków regulacji i więcej.