Jakiś czas temu opublikowałem „Poradnik: jak uzyskać zgodę na loty BVLOS?”, który cieszy się cały czas sporym zainteresowaniem (liczonym na podstawie ilości odsłon artykułu). Postanowiłem zatem pociagnąć temat i opisać procedurę przydzielenia rejonu do lotów BVLOS na podstawie nowych przepisów (ostatniego „rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie wyłączające” z 20 grudnia 2018 roku).

Z racji tego, że zawodowo zajmuję się szkoleniami UAVO procedurę opiszę na podstawie lotów szkoleniowych BVLOS, do których zostałem dopuszczony jakiś czas temu (po uprzednim zarejestrowaniu drona i uzyskaniu rocznej zgody Prezesa ULC). Sama procedura nie odbiega od pozostałych dopuszczeń do lotów BVLOS (no może z wyjątkiem lotów operacyjnych, które policja, straż graniczna, pożarna itp. mogą wykonywać niemal zaraz po zgłoszeniu).

Zgłoszenie 7 dni wcześniej

Pierwszym etapem uzyskania „strefy” (formalnie: rejonu) do lotów BVLOS jest zgłoszenie chęci wykonania lotów na danym obszarze 7 dni wcześniej. Wszystko zgodnie z Załącznikiem 6b do wiadomego rozporządzenia, w którym zapisano:

Operacje poza zasięgiem widoczności wzrokowej BVLOS wykonuje się z zachowaniem następujących warunków:
1) po poinformowaniu instytucji zapewniającej służbę ruchu lotniczego o zamiarze wykonania lotu co najmniej 7 dni przed dniem wykonania lotu; (…)

Zgłoszenie takie kierujemy pisemnie do Działu ds. Zarządzania Operacjami Bezzałogowych Statków Powietrznych PAŻP z użyciem formularza, który – poprawnie wypełniony, wydrukowany, podpisany RĘCZNIE i zeskanowany – wysyłamy na adres poczty elektronicznej: drony@pansa.pl. Formularz jest dostępny na stronie PANSA w wersji DOC (edytowalnej) i wygląda następująco:

Ktoś, komu do tej pory zdarzyło się uzupełniać bardziej popularny formularz PAŻP do lotów CTR, nie będzie raczej miał żadnych problemów z formularzem BVLOS. Należy zwrócić jednak uwagę na pewne znaczące różnice:

• prócz wysokości AGL w metrach (maksymalnie 120m) należy określić również wysokość AMSL lotów na danym obszarze;
• wymagane jest podanie dodatkowych bardziej szczegółowych danych lotów np. maksymalny czas wykonywania misji, maksymalna prędkość drona podczas lotu;
• należy podać znaki rozpoznawcze drona (SP-Yxxx);
• należy określić sposób wykonywania procedury awaryjnej;
• należy podać nr świadectwa kwalifikacji BVLOS operatora;
• należy podać nr zgody Prezesa ULC na loty BVLOS;
• należy przedłożyć zgodę zarządcy strefy jeśli lot BVLOS będzie odbywał się w jakiejś strukturze (P, D, R, ATZ, ROL/EA, MATZ/MCTR, TRA) lub zarządcy terenu, obiektu, obszaru, nad którym odbywa się lot tudzież zgodę władz miejscowości i miast na loty automatyczne.

Obowiązkowe są również 3 załączniki:

• plik KML/KMZ z rejonem lub trasą planowanych lotów;
• poglądowa mapa z rejonem lub trasą planowanych lotów;
• ogólne procedury operacyjne zaczerpnięte z INOP’u podmiotu;

Żeby poradnik nie był zbyt „jałowy” przedstawię moje zgłoszenie na loty szkoleniowe:

Do powyższego formularza załączyłem jeszcze plik KML z wyrysowanym rejonem lotów (w Google Earth), ogólne procedury awaryjne jako 2 strony „wyjęte” z INOP’u w formacie PDF oraz poniższy plik graficzny z mapą poglądową (screenshot rejonu z Google Earth):

Taką paczkę dokumentów wysłałem na e-mail: drony@pansa.pl z prośbą o przydzielenie rejonu lotów szkoleniowych BVLOS.

Warunki lotów od PAŻP

Po zgłoszeniu formularza do PAŻP na 7 dni wcześniej (w piątek 31.05.) sądziłem, że na odpowiedź przyjdzie mi chwilę poczekać. Tymczasem dostałem ją jeszcze tego samego dnia wprost z Działu Zarządzania Operacjami BSP PAŻPu (piątek, chwilę przed 15:00!).

Odpowiedź ma następującą formę:

Ogłoszenie NOTAM przez PAŻP

Zgodnie z rozporządzeniem (Załącznik 6b) PAŻP na minimum 2 dni przed lotami powinien ogłosić NOTAM z ostrzeżeniem nawigacyjny. W moim przypadku NOTAM wyglądał następująco:

NOTAM D2656/19

AAA BVLOS-24 SPYMZA

OSTRZEŻENIE NAWIGACYJNE / NAVIGATION WARNING: OPERATIONS OF UNMANNED AERIAL VEHICLE (UAV) BEYOND VISUAL LINE OF SIGHT (BVLOS024) UP TO 120M AGL. ACFT REG: SP-YMZA. LATERAL LIMITS (WGS-84): RADIUS 300M CENTERED ON: 495940N 0195417E – FIS KRAKOW VERTICAL LIMITS: LOWER LIMIT: GND UPPER LIMIT: 1200FT AMSL CONTACT: +48 784 102 406 B) 1906060700 C) 1906111600 D) 0700-1600 F) GND G) 1200FT AMSL CREATED: 31 May 2019

Przydzielony rejon lotów ma formę AAA – Area of Aerial Activities, czyli rejonu działalności lotniczej. W aplikacji DroneRadar rejon niemal od razu pojawił się na mapie. Wprawdzie wnioskowałem o kwadrat a dostałem koło, ale nie będę marudził ;).

Pojawiła się również informacja:

Informacje i kontakt
Ostrzeżenie nawigacyjne. Zalecane zachowanie szczególnej ostrożności. Nie jest to strefa wydzielona z ogólnodostępnej przestrzeni. Jest to wyłącznie forma informacji dla pozostałych użytkowników przestrzeni o możliwej wzmożonej działalności lotniczej (np. sportowej lub wojskowej) w określonym rejonie. Żadna służba PAŻP nie posiada pełnej informacji o faktycznej aktywności lotniczej w tym rejonie.

Navigational Warning. Recommended caution. This is not a separate area of public airspace. This is the only form of information for other users of airspace with possible increased activity (eg. sports or military) in a particular area. No PANSA service has full information about actual air activity in this area.

Zgłoszenie lotów do AMC Polska i FIS

Zgodnie z otrzymanym pismem aby wykonać loty w przydzielonym mi rejonie lotów musiałem:

• zadzwonić na godzinę przed lotami do AMC Polska (ASM-3) w celu zgłoszenia chęci wykonania lotów
• zadzwonić do FIS na 15 minut przed wykonywanymi lotami

Rozmowy zarówno z AMC jak i z FIS przebiegały bardzo konkretnie i miło. Słychać było pewne zaskoczenie u Pań z AMC gdy zgłaszałem loty i kilka sekund trwało zanim „znalazły odpowiednie dokumenty do lotów BVLOS”. Następnie pracownicy ASM-3 sprawdzili kolizyjność rejonu z innymi operacjami lotniczymi i wydali zgodę na loty. Jeśli chodzi o FIS – informator z całkowitym spokojem przyjął informację i podziękował. Widać, że służby informacji nie są już specjalnie zaskoczone zgłoszenie lotów dronów w krakowskim FIS. Obydwa organy poinformowały mnie podczas rozmowy, żeby zadzwonić również po zakończeniu lotów i tak też robiłem.

Podsumowanie

Procedura przydzielenia rejonu lotów BVLOS jest krótka, prosta i przyjemna. Doceniam bardzo sprawność działania Działu ds. Zarządzania Operacjami BSP PAŻP, który nie czekał na te 2 dni przed lotami tylko od razu umieścił informację uprzednio odpowiadając na mój formularz. Poza tym kontakt z AMC i FIS to sama przyjemność. Oby tak dalej!