Ostatecznie wczoraj (29.09.2025) opublikowano decyzję ED 2025/018/R datowaną na 15 września 2025 r., która aktualizuje AMC i GM do rozporządzenia 2019/947 r. do Zmiany 3 (Wydanie 1). Decyzja ta wprowadza zmiany w metodologii SORA do wersji SORA 2.5 i wprowadza ją do formalnego użytku w Europie.

Zmiana metodologii dotknie wszystkich, którzy występowali lub zamierzają wystąpić o zezwolenia na operacje w kategorii szczególnej, poza obowiązującymi scenariuszami standardowymi tj. przede wszystkim operatorzy SBSP, ośrodki szkoleniowe, producenci systemów BSP, ale również sam ULC, jako krajowy organ kompetentny, upoważniony do wydawania zezwoleń.

Niniejsza decyzja ED 2025/018/R zmienia AMC1 do Artykułu 11 w celu uwzględnienia europejskiej wersji SORA 2.5. Ponadto, niektóre dodatkowe materiały AMC i GM zostają zmienione w celu zachowania spójności z SORA 2.5 wprowadzoną do ram regulacyjnych Unii Europejskiej.

Dokument JARUS SORA 2.5 był już przedmiotem publicznych konsultacji z JARUS, a projekt regulacji został skonsultowany z organami doradczymi EASA w ramach NPA 2024-107 („Regularne aktualizowanie dokumentów AMC i GM do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/947 | Eksploatacja dronów w kategorii „otwartej” i „szczególnej” | AMC i GM do rozporządzenia (UE) 2019/947 — Wydanie 1, zmiana 3”).

SORA 2.5 w wersji EASA

Pakiet SORA 2.5 zawiera zmiany w części głównej oraz w załącznikach A, B i E. Ponadto wprowadza załączniki I i F. Ogólne zmiany wprowadzone do SORA 2.5 zostały podsumowane w nocie wyjaśniającej opublikowanej przez JARUS (13/5/2024, dostępna na stronie JARUS). Ważny jest fakt, iż EASA wprowadziła również część swoich zmian do SORA 2.5 od JARUS, które mają zastosowanie w Europie.

AMC1 do Artykułu 11 zostaje zastąpiony europejską wersją SORA 2.5. W porównaniu z wersją JARUS,
EASA wprowadziła ograniczone zmiany, aby spełnić wymagania specyficzne dla Europy, m.in.:

• szczegółowe wymagania dotyczące cyberbezpieczeństwa zawarte w dokumencie JARUS SORA 2.5 zostały usunięte z wersji EASA (uznano je za niewystarczająco proporcjonalne, sporządzono raport w tej sprawie i przekazano go do rozpatrzenia w przyszłych wersjach);
• zgodnie z rozporządzeniem bazowym, kompetencje w zakresie weryfikacji zgodności z wymogami dotyczącymi produkcji, operacji i szkolenia należą do krajowych władz lotniczych (NAA, u nas ULC). Natomiast kompetencje dotyczące aspektów projektowych należą do Komisji Europejskiej i są realizowane za pośrednictwem EASA;
• właściwe organy krajowe mają swobodę stosowania różnych podejść podczas przeglądu dowodów potwierdzających środki łagodzące (mitygacje) i cele bezpieczeństwa operacyjnego (OSO) we wniosku;
• definicja trzech poziomów solidności (tj. „niskiego”, „średniego” i „wysokiego”) została udoskonalona, ​​aby wyjaśnić, że wnioskodawca jest w każdym przypadku zobowiązany do osiągnięcia poziomu integralności i przedstawienia lub uzyskania wszelkich niezbędnych dowodów;
• przy określaniu wielkości przestrzeni operacyjnej, ocena całkowitego błędu systemu została przeniesiona z przestrzeni lotu na przestrzeń bezpieczeństwa. Zmiana ta ma na celu usunięcie niezgodności z przykładami podanymi w Załączniku A.
• terminologia została ujednolicona w całej dokumentacji UE (fixed-wing, rotorcraft-helicopter, rotorcraft-gyroplane, VCA jako VTOL-capable aircraft, statki lżejsze od powietrza);
• usunięto termin EVLOS, zastąpiono go terminem „BVLOS z obserwatorem przestrzeni”, uważanym za równorzędny dla EVLOS;

Prócz AMC1 do Artykułu 11, konieczne były zmiany:

• dodanie AMC1 do Artykułu 12(2)(a) aby odzwierciedlić definicję poziomu solidności określonąw SORA 2.5 – w przypadku operacji VLOS do poziomu SAIL II, właściwy organ może jedynie zatwierdzić macierz zgodności dostarczoną przez operatora i zezwolić na operację bez konieczności otrzymania instrukcji operacyjnej;
• dokument AMC1 UAS.SPEC.030(2), który zawiera formularz wydawania zezwoleń operacyjnych, został zmieniony w celu odzwierciedlenia formularza zawartego w Rozdziale A.2 załącznika A18 do SORA 2.5, ponadto, w celu ułatwienia właściwemu organowi oceny wniosku o zezwolenie operacyjne, zmieniono następujące pola:
  • usunięto nazwę „kierownika odpowiedzialnego”;
  • nowe pole do oznaczenia, czy w trakcie operacji będzie zrzucany ładunek z BSP;
  • nowe pole wskazujące, czy pilot może sterować wieloma BSP jednocześnie, wraz z określeniem maksymalnej liczby; dodatkowo operator ma możliwość skorzystania z puli pilotów sterujących wieloma bezzałogowymi statkami powietrznymi;
  • nowe pole wskazujące rodzaj używanego łącza C2;
  • nowe pole wskazujące rozmiar obszaru sąsiadującego do obszaru operacji;
  • nowe pole wskazujące rodzaj układu napędowego BSP;
  • nowe pole wskazujące, czy BSP jest na uwięzi;
  • nowe pola wskazujące, czy BSP jest wyposażony w elektroniczne urządzenia ostrzegawcze przed innym ruchem powietrznym i zielone światło migające;
  • deklaracja zgodności z pozostałymi punktami wymienionymi w UAS.SPEC.050;
  • przegląd oceny ryzyka, zgodnie z definicją w rozdziale A.2 załącznika A do JARUS SORA 2.5.
• zmieniono AMC1 UAS.SPEC.030(3)(e), aby wymagać opracowania instrukcji operacyjnej o strukturze zdefiniowanej w rozdziale A.3 załącznika A do artykułu 11 AMC1 (SORA);
• zmieniono AMC2 UAS.SPEC.030(3)(e), aby odzwierciedlić zmiany w OSO nr 8 oraz usunięcie OSO nr 11, 14 i 21;
• zmieniono AMC3 UAS.SPEC.030(3)(e), aby odzwierciedlić zmiany w SORA dotyczące poziomu solidności ERP;
• usunięto GM1 UAS.SPEC.030(3)(e);
• AMC1 UAS.SPEC.040(1), który zawiera formularz wydawania zezwoleń operacyjnych, został zmieniony w celu odzwierciedlenia zmian zawartych w SORA 2.5;
• predefiniowane oceny ryzyka (PDRA — AMC2 do AMC6 do Artykułu 11) nie zostały dostosowane do zmian zdefiniowanych w SORA 2.5. JARUS jest w trakcie ich finalizowania i wprowadzi również nowy format PDRA, który powinien poprawić użyteczność. Oczekuje się, że nowy format zostanie opublikowany przez JARUS jesienią 2025 r. EASA może wówczas wydać nową decyzję włączającą nowe PDRA do ram regulacyjnych UE.

Kiedy SORA 2.5 wchodzi do użytku?

SORA 2.5 może być już teraz stosowana do występowania o zezwolenia na operacje.

Państwa członkowskie mogą jednak nadal przyjmować wnioski o zezwolenia operacyjne z wykorzystaniem SORA 2.0, ponieważ zezwolenia operacyjne wydane zarówno z wykorzystaniem SORA 2.0, jak i 2.5 są zgodne z Artykułem 11 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/947.

Państwa członkowskie mogą określić okres, w którym będą przyjmować wnioski z wykorzystaniem SORA 2.0. EASA zaleca okres sześciu miesięcy. Takie podejście może być przydatne dla operatorów, którzy w momencie publikacji niniejszej decyzji są w trakcie finalizowania wniosków o zezwolenia operacyjne.

W niektórych przypadkach SORA 2.0 jest bardziej konserwatywna niż SORA 2.5, szczególnie w odniesieniu do wymogów dotyczących powstrzymania BSP przed odlotem (containment). Dlatego operatorzy mogą uznać za korzystne zaktualizowanie swoich zezwoleń, aby zaszła pełna zgodność z SORA 2.5.

Każde państwo członkowskie może określić okres ważności zezwoleń operacyjnych wydanych w ramach SORA 2.0. To z kolei oznacza, że po określonym przez ULC okresie podmioty, które otrzymały już zezwolenie na operacje na podstawie SORA będą wzywani do aktualizacji swoich wniosków o zezwolenie do SORA 2.5.

Źródło informacji: https://www.easa.europa.eu/en/document-library/agency-decisions/ed-decision-2025018r

---