AktualnościWydarzeniaZ Polski

Relacja z konferencji „Drony – Prawo, Technologia, Usługi” – Katowice, 29.08.2019r.

We czwartek 29 sierpnia 2019 roku w katowickim Międzynarodowym Centrum Kongresowym odbyła się konferencja „Drony – Prawo, Technologia, Usługi”, której organizatorem był CEDD – Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów, w skład którego wchodziły do tej pory trzy podmioty: Metropolia GZM, ULC i PAŻP, a w trakcie konferencji dołączyły kolejne… Zapraszam na krótką relację z podsumowaniem najważniejszych (subiektywnie) rzeczy, które wynikają z zaprezentowanych prelekcji oraz panelu dyskusyjnego.

Wstępne podsumowanie prac CEDD

Konferencja zaczęła się po godzinie 10:30 a jej uczestników – przedstawicieli samorządów, firm, służb mundurowych, prasy oraz pracowników uczelni – powitał w krótkim wystąpieniu Mikołaj Wild – sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, pełnomocnik rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego. Następnie kilka słów podsumowania z działań CEDD na przestrzeni ostatniego roku powiedział przewodniczący zarządu GZM – Kazimierz Karolczak. Wspomniał m.in. o przeprowadzonych testach z zakresu badania jakości powietrza przy użyciu dronów i wypracowanych na ich podstawie rekomendacji dla samorządów.

Małgorzata Darowska - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.
Małgorzata Darowska – Konferencja CEDD – Katowice, 29.08.2019r.

Następnie ze swoją prelekcją wystąpiła Małgorzata Darowska – pełnomocnik Ministra Infrastruktury ds. Bezzałogowych Statków Powietrznych i programu CEDD. W prezentacji pt. „U-space – automatyzacja i autonomia” opowiedziała o założeniach i celach przyświecających CEDD oraz korzyściach płynących z rozwoju branży BSP dla całej polskiej gospodarki. Jeśli chodzi o sam CEDD najbardziej interesujące wydaje mi się wdrożenie do działania w ramach CEDD’ów tzw. „droneLAB’ów” – warsztatowych spotkań dla wszystkich zainteresowanych konkretnymi zastosowaniami dronów w wybranych dziedzinach. I tak dla przykładu po części prelekcyjnej tejże konferencji odbyły się warsztaty z zastosowania BSP: w monitorowaniu inwestycji, monitorowaniu składowisk odpadów, w zarządzaniu kryzysowym.

Panel dyskusyjny - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.
Panel dyskusyjny – Konferencja CEDD – Katowice, 29.08.2019r.

Po tej prelekcji odbył się panel dyskusyjny z udziałem: Michała Witkowskiego – Wiceprezesa ULC, Janusza Janiszewskiego – Prezesa PAŻP, Mikołaja Wilda – sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury oraz Kazimierza Karolczaka – przewodniczącego zarządu GZM. Następnie doszło do uroczystego podpisania porozumienia o współpracy pomiędzy CEDD a Portem Gdynia oraz Politechniką Śląską. Współpraca CEDD z Portem Gdynia ma pomóc wypracować skuteczne rozwiązania służące do zarządzania przestrzenią powietrzną w obrębie infrastruktury krytycznej, to dalej posłuży do stworzenia dobrych praktyk dla innych firm i instytucji. Z kolei współpraca CEDD z politechniką pozwoli na zaangażowanie naukowców i ekspertów przy opracowaniu kolejnych testów technologii i usług.

Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.
Źródło: materiały prasowe Metrolopii GZM
Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.
Źródło: materiały prasowe Metrolopii GZM

Przerwę między uroczystym podpisaniem porozumień a kolejnym blokiem prelekcji wypełnił częściowo pokaz tańca 20 dronów przygotowany przez firmę Droneland.pl.

Drugi blok prelekcji

Drugi blok prelekcji wydał mi się osobiście bardziej merytoryczny i konkretny. Wystąpili tu kolejno: Paweł Szymański – Dyrektor Departamentu BSP w ULC, Józef Zawadzki – Dyrektor ds. Bezpieczeństwa Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A., Maciej Włodarczyk – p.o. Kierownika Działu Zarządzania Operacjami BSP w PAŻP oraz Marcin Dziekański – Kierownik Projektu „Drony Nad Metropolią” GZM.

Paweł Szymański – zmiany w prawie dronowym w związku z prawem unijnym

Paweł Szymański – Konferencja CEDD – Katowice, 29.08.2019r.

Paweł Szymański opowiedział o tym co nas czeka w lipcu 2020 roku a następnie w kolejnym – 2021 roku, a czeka nas całkiem sporo zmian. Pierwsze zasady lotów dronów zostaną ujednolicone już w lipcu 2020 roku i jest to już nieodwołalna data dla wszystkich państw członkowskich. Pozostałe zmiany związane z certyfikacją operatorów, systemów BSP oraz automatyczną zdalną identyfikacją dronów będą wchodzić sukcesywnie po dłuższych okresach przejściowych.

Z punktu widzenia większości operatorów najważniejsze jest pytanie: czy wciąż będzie można latać dronami? jakie czekają nas nowe ograniczenia? co z obecnymi świadectwami UAVO i co się stanie po wejściu nowych uprawnień ogólnoeuropejskim w 2021 roku? 

Tym razem dyrektor Szymański zdradził nieco więcej szczegółów niż na seminarium w lutym bieżącego roku w Instytucie Lotnictwa w Warszawie. Po pierwsze przedstawił w prosty sposób podstawowe założenia nowego prawa unijnego i pierwsze zmiany, które zauważymy w naszym prawie już w przyszłym roku. Są to:

  1. rejestracja dronów i przypisanych do nich użytkowników
  2. szkolenie wszystkich użytkowników dronów
  3. certyfikacja sprzętu
  4. e-identyfikacja

Co kryje się pod tymi hasłami?

Po pierwsze wszystkie drony powyżej 250g wagi będą musiały zostać zarejestrowane przez ich użytkownika i do niego przypisane tak, by zapewnić w razie potrzeby identyfikację zarówno drona jak i jego właściciela. Jest to działanie prewencyjne: w razie wyrządzenia komuś krzywdy lub szkody konkretnym dronem będzie wiadomo kto jej dokonał. ULC przewiduje mandaty dla operatorów, którzy nie dostosują się do wymogu rejestracji choć w pierwszej kolejności w mediach pojawi się akcja edukacyjno-informacyjna a sprzedawcy i dystrybutorzy zostaną zobowiązani do informowania i dokładania dodatkowych informacji w formie pisemnej do pudełka z kupowanym dronem by już na etapie jego zakupu użytkownik był informowany o nowym prawie.

Szkolenie obejmie wszystkich użytkowników dronów powyżej 250g i w kategorii otwartej (ogólnodostępnej dla wszystkich) będzie się to wiązało z przejściem prostego szkolenia on-line, które zostanie udostępnione na stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Na koniec szkolenia będzie test on-line potwierdzający zapoznanie się z informacjami zawartymi w szkoleniu. Dzięki temu świadomość prawa lotniczego powinna dotrzeć do wszystkich użytkowników dronów (a nie tylko tych „komercyjnych”). Konieczność przejścia szkolenia również zostanie poprzedzona akcją informacyjną na szeroką skalę.

Co z obecnymi świadectwami kwalifikacji? Zostaną one przekonwertowane w Certyfikaty Kompetencji Pilota BSP. Osoby, które będą chciały uzyskać taki certyfikat po wejściu w życie unijnego prawa będą musiały przejść szkolenie on-line, zdać test on-line a także nadzorowany egzamin teoretyczny (u egzaminatora lub instruktora z ośrodka szkolenia) oraz złożyć oświadczenie o wystarczających umiejętnościach praktycznych. Warto jednak zaznaczyć istotną rzecz: świadectwa kwalifikacji UAVO nie są sobie równe i na pewno po zmianie prawa skorzystają bardziej osoby, które już teraz mają uprawnienia wyższe niż sam VLOS, czyli BVLOS i INS. Zgodnie z tym co powiedział Dyrektor Szymański – osoby z BVLOS i INS łatwiej uzyskają zgody na loty w kategorii Szczególnej (Specific), natomiast podstawowy VLOS przyda się osobom w kategorii Otwartej – szczególnie dla dronów powyżej 900g wagi (podkategorie A2-A3 i klasy dronów od C2 do C4), które nie będą mogły latać nad przypadkowymi ludźmi jeśli operator nie będzie posiadał certyfikatu kompetencji.

Dla przypomnienia: w kategorii Open (Otwartej) wspólny mianownik lotów jest taki, że są one w każdym wypadku ograniczone jedynie do 120m wysokości. Bez certyfikatu kompetencji pilota BSP nie można również latać nad ludźmi dronem powyżej 900g, natomiast poniżej 900g – lot możliwy jest nad pojedynczymi przypadkowymi ludźmi, ale nie nad tłumem/grupą ludzi. W kategorii Specific (Szczególnej) loty będą możliwe do wyższych wysokości i nad ludźmi, ale będą wymagały certyfikatów kompetencji uzyskanych w drodze szkolenia, oraz dodatkowo:

  • wykonywania lotów zgodnie ze standardowymi scenariuszami
  • wykonywania lotów po zatwierdzeniu przez ULC indywidualnych scenariuszy
  • wykonywania lotów przez operatora posiadającego LUC – Lightweight UAS Operator Certificate – specjalny certyfikat wydawany operatorowi (firmie), a nie pilotowi (osobie operującej dronem), będący potwierdzeniem kompetencji operatora do wykonywania konkretnych operacji;

Paweł Szymański - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.

Certyfikacja sprzętu to temat, który będzie dotyczył przede wszystkim producentów sprzętu. Drony sprzedawane na terenie Unii Europejskiej będą musiały zawierać znak CE oraz oznaczenie konkretnej klasy sprzętu wraz z informacją do jakiej kategorii lotów jest dopuszczony (o klasach C0-C4 pisałem już wcześniej). To również nakłada obowiązek certyfikacji na polskich producentów sprzętów, którzy certyfikacje będą musieli przejść w polskich placówkach certyfikacyjnych (prawdopodobnie zajmie się tym Instytut Lotnictwa).

Ciekawym tematem jest również e-identyfikacja. Założenie jest takie, że drony będą wyposażone w transmitery stale emitujące pewne informacje. Odpowiednie służby np. policja przy pomocy aplikacji mobilnej (najprościej) lub jakiegoś dedykowanego urządzenia będzie mogła w dowolnej chwili sprawdzić do kogo należy dany bezzałogowiec unoszący się w powietrzu, czy jest zarejestrowany w ULC, jaki ma numer seryjny itp.

Paweł Szymański - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.

„Obiekty infrastruktury krytycznej a loty dronami.” – Józef Zawadzki, Dyrektor ds. Bezpieczeństwa, Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.

Kolejną prelekcję zaprezentował pan Józef Zawadzki – Dyrektor ds. Bezpieczeństwa Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A. i muszę przyznać, że było to jedno z ciekawszych wystąpień.

Józef Zawadzki, Port Gdynia - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.

Byłem pod sporym wrażeniem słuchając jak bardzo zorientowani są w kwestiach dronów ludzie zajmujący się bezpieczeństwem portu. Port w Gdyni jest zaliczany do infrastruktury krytycznej więc musi być ściśle strzeżony przez nieuprawnionymi wtargnięciami dronów. Nie polega to jednak na sztywnym zakazie lotów. Z ciekawostek:

  • port w Gdyni opracował swoje procedury zgłaszania chęci wykonania lotu nad portem i procedury wydawania zgody
  • pracownicy ds. bezpieczeństwa portu monitorują DroneRadar w celu sprawdzania ruchu (dobrowolnie zgłaszanego) w okolicy portu
  • jest już testowany i wdrażany system DTM („lokalny UTM”) do zarządzania ruchem BSP na obszarze portu
  • port przygotowuje własny system antydronowy do zagłuszania i neutralizacji dronów nieuprawnionych do lotów nad portem
  • zarząd portu planuje zakup własnych dronów do monitorowania obszaru portu oraz wsparcia z powietrza np. straży pożarnej stacjonującej w porcie (Portowa Straż Pożarna);
  • port inicjuje różnego rodzaju projekty B+R związane z wykorzystaniem technologii bezzałogowych (stąd chęć uczestniczenia w CEDD i podpisanie porozumienia o współpracy)

Józef Zawadzki, Port Gdynia - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r. Józef Zawadzki, Port Gdynia - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r. Józef Zawadzki, Port Gdynia - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.

Maciej Włodarczyk – „PANSA UTM – zarządzanie operacjami BSP w przyszłości”

Maciej Włodarczyk - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.

Kolejną bardzo merytoryczną prelekcją była prelekcja Macieja Włodarczyka z PAŻP na temat PANSA UTM – systemu do zarządzania operacjami BSP. Mimo, że tytuł wskazuje, że PANSA UTM będzie zarządzał ruchem BSP w przyszłości to tak naprawdę dzieje się już dziś. System jest w fazie zaawansowanych testów przy udziale służb kontroli ruchu lotniczego oraz wybranej grupy najaktywniejszych operatorów.

Szczegółowo zostały przedstawione zasady działania różnych usług i modułów UTM’u, który w niedalekiej przyszłość ma całkiem zastąpić papierowe formularze oraz uzyskiwanie zgód telefonicznych np. z wież kontroli lotów przy lotniskach. PANSA UTM pozwala m.in. na zarządzanie własną flotą dronów, planowanie misji, wysyłanie oficjalnych próśb o ich akceptację i bieżące monitorowanie ich statusu, rozwiązywanie konfliktów, tracking samolotów załogowych i dronów, obrazowanie danych radarowych. Ważną rzeczą będzie również udostępnione API systemu dla innych UTM/DTM czy też dostawców usług U-space, w celu integracji ich rozwiązań systemowych z oficjalnym systemem PAŻP.

Maciej Włodarczyk - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.
Maciej Włodarczyk - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r. Maciej Włodarczyk - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r. Maciej Włodarczyk - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.

Na koniec części prelekcyjnej – z racji pewnego opóźnienia w prelekcjach – w telegraficznym skrócie Marcin Dziekański – Kierownik Projektu „Drony Nad Metropolią” GZM opowiedział o tym, co składa się na CEDD, czym konkretnie się zajmuje i będzie zajmował, gdzie wyznaczono obszary do testowania usług, czym się charakteryzują i co można na ich terenie testować.

Marcin Dziekański - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.

Najważniejszy fakt: CEDD jest przede wszystkim demonstratorem usług z wykorzystaniem BSP, a nie samych BSP. Do demonstratora CEDD będą trafiać gotowe rozwiązania bezzałogowe, które – jako sprzęt przeszły już testy i certyfikację. CEDD ma stworzyć im warunki to przetestowania konkretnej usługi z wykorzystaniem bezzałogowego sprzętu.

Do tego celu wyznaczono dwa obszary, nad którymi obecnie są zarezerwowane strefy TRA 165 (Rudziniec) i TRA 166 (Sławków). Obydwa miejsca znajdują się w skrajnych względem siebie położeniach na obrzeżach metropolii GZM. Mają też nieco inną charakterystykę terenową i w związku z tym stwarzają warunki do testowania różnych usług w różnym terenie (mniej lub bardziej zurbanizowanym lub zalesionym).

Marcin Dziekański - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.Marcin Dziekański - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r. Marcin Dziekański - Konferencja CEDD - Katowice, 29.08.2019r.

Po zakończeniu drugiej części prelekcji uczestniczy przeszli do innych sal, w których równolegle odbywały się trzy różne warsztaty w ramach wspomnianych wcześniej DroneLAB’ów (ich tematyka obejmowała monitoring powietrza, inwestycje infrastrukturalne, składowiska odpadów i zarządzanie kryzysowe).

Podsumowanie

W mojej ocenie konferencja prezentowała wysoki poziom merytoryczny i warto było się na niej pojawić, by uświadomić sobie jak wiele rzeczy dzieje się w branży BSP w Polsce, których zwyczajnie na co dzień nie widać będąc „zwykłym operatorem”.

CEDD to duże przedsięwzięcie, które – jeśli narzuci wysokie tempo działania i szybko pozyska kolejnych partnerów do organizacji testów usług dronowych – może stać się liderem w tej dziedzinie w skali Europy, a może nawet świata.

Nowe przepisy unijne, które zbliżają się wielkimi krokami nie wyglądają już tak strasznie w interpretacji przedstawicieli ULC choć… Nieuniknione będzie początkowe zamieszanie z racji różnych kategorii/podkategorii operacji BSP oraz różnych klas dronów dopuszczonych do tych kategorii. Idąc dalej: nowe uprawnienia dla pilotów dronów oraz stare UAVO – ich przeniesienie na certyfikaty kompetencji, unijne zasady szkolenia, egzaminowania i przyznawania certyfikatów – to wszystko będzie zupełną nowością tak w Polsce jak i w innych krajach członkowskich. Dojdą do tego różne okresy przejściowe. Zamieszanie dotknie też rynku sprzedaży w większości chińskich dronów, które bardzo dobrze funkcjonują również na rynku wtórnym. Odsprzedawanie dronów bez wyraźnych oznaczeń CE oraz klasy C0-C4 lub produkcja na własną rękę i sprzedaż takich dronów może (choć nie musi!) stać się mocno utrudniona.

Patrząc z perspektywy PAŻP’u: PANSA UTM wygląda już na bardzo zaawansowany system, który pozycjonuje się do wysokich standardów systemów zarządzania w dużym lotnictwie zarazem zachowując prosty i intuicyjny interfejs od strony zwykłego użytkownika.

PANSA UTM
PANSA UTM – widok od strony użytkownika końcowego

Agencja ma zatem profesjonalne narzędzie do zarządzania ruchem BSP. Teraz musi do niego „przekonać” zarówno własnych pracowników – kontrolerów i informatorów FIS, innych użytkowników administracyjnych (np. zarządców stref wojskowych, parków narodowych, samorządów miast którym zostaną udostępnione DTM’y zintegrowane z UTM’em PANSA) oraz samych operatorów.

Jedno jest pewne – przyszły rok zapowiada się dla branży naprawdę interesująco pod każdym względem. Na początku 2020 roku przekonamy się jak PANSA UTM sprawdzi się w praktyce, a w połowie roku – dokładnie w lipcu – czeka nas legislacyjna rewolucja. W sam raz na wakacje! 🙂

PS. Metropolia GZM zapowiedziała, że pojawi się wideo-relacja z tej konferencji. Nie mam na razie informacji w jakiej formie to będzie relacja, ale zamieszczę ją pod treścią tego artykułu jeśli będzie taka możliwość.

Jeśli treść powyższego artykułu była dla Ciebie przydatna lub ciekawa możesz postawić mi kawę, którą uwielbiam i motywuje do dalszego pisania ;)

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Poprzedni

Konferencja: Drony - Prawo, Technologia, Usługi. - Katowice, 29.08.2019r.

Następny

Nowy Parrot Anafi FPV na horyzoncie

3 komentarze

  1. 30 sierpnia 2019 at 12:55 — Odpowiedz

    Czy drony będące obecnie w sprzedaży i użytku np. DJI będą musiały przejść certyfikację sprzętu (znak CE oraz oznaczenie konkretnej klasy sprzętu wraz z informacją do jakiej kategorii lotów jest dopuszczony)? Czy będzie to dotyczyło wyłącznie sprzętu sprzedawanego po wejściu nowych przepisów?

    • 4 września 2019 at 02:09 — Odpowiedz

      Po wejściu w życie nowego prawa będzie to dotyczyło tylko nowo sprzedawanych sprzętów. Poza tym zostanie wyznaczony dłuższy okres przejściowy, po którym już wszystkie drony będą musiały spełniać nowe wymogi. ULC ma do końca września podjąć decyzję w tej sprawie – zobaczymy.

  2. 24 września 2019 at 07:59 — Odpowiedz

    Ciekawa konferencja! Człowiek tyle nowych rzeczy może się przy okazji dowiedzieć, abo chociaż utwierdzić w swoim przekonaniu 🙂

Skomentuj artykuł

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *