Oficjalne systemy PAŻP i ULC dla dronów – jak się w nich połapać?
![Narzędzia dla pilotów dronów](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2024/06/narzedzia-dla-pilotow-dronow-750x422.jpg)
W ostatnim czasie sporo się działo w kwestii oficjalnych narzędzi on-line, systemów i aplikacji dla dronów (czy raczej dla ich operatorów i pilotów). Zarówno nowi jak i ci starsi bardziej doświadczeni użytkownicy dronów gubią się nieco w gąszczu różnych rozwiązań. Wszystkich tych, którzy czują się lekko zdezorientowani w tym temacie, zapraszam do zapoznania się z poniższą treścią.
Branża BSP od przeszło dekady jest w trakcie dynamicznego rozwoju, który tyczy się nie tylko samych dronów, ale też systemów do zarządzania ich operacjami. W Polsce za tworzenie tych systemów odpowiedzialna jest przede wszystkim PAŻP (Polska Agencja Żeglugi Powietrznej), ULC (Urząd Lotnictwa Cywilnego), a także prywatne firmy np. znana większości spółka DroneRadar sp. z o.o. Na przestrzeni ostatnich miesięcy narzędzia te z różnych względów zmieniały się dość często, jedne przestały funkcjonować i zostały zastąpione nowszymi, o części starszych rozwiązań wielu nowych pilotów albo nie słyszało, albo zostały już zapomniane. Chciałbym zatem w tym materiale wskazać wszystkie obecnie obowiązujące oficjalne aplikacje i systemy, oraz pozostałe, które mogą się przydać pilotom i operatorom, choć ich używanie nie jest obligatoryjne.
1. DRONY.GOV.PL – centralny system rejestracji i zarządzania uprawnieniami operatorów/pilotów
Zacznijmy od najważniejszego systemu nazwanego Krajowym Systemem Informacji Dronowej (KSID). Jest on dostępny pod adresem https://drony.gov.pl/ przynajmniej do momentu, gdy się do niego zalogujemy… (potem już uav.pansa.pl ;).
![](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2024/06/ksid-dronygovpl-1024x497.png)
Jest to centralny punkt większego projektu Usług cyfrowych dla BSP, który od niedawna jest wdrażany przez PAŻP. KSID został uruchomiony niedawno, bo 4 kwietnia 2024 i służy głównie do rejestracji operatorów SBSP oraz pilotów BSP, a także do „ogarniania” spraw związanych z uprawnieniami obydwu podmiotów. Tu ciekawostka: KSID jako rejestr został stworzony przez PAŻP, jest administrowany przez ULC, a tak na prawdę jest to krajowa część dużego ogólnoeuropejskiego rejestru operatorów/pilotów działających na obszarze Unii Europejskiej oraz Lichtensteinie, Norwegii i Szwajcarii (Islandia nie stosuje prawa UE).
Każdy nowy użytkownik BSP w zasadzie zaraz po zakupie drona powinien zacząć od zapoznania się z KSID, bowiem z bardzo dużym prawdopodobieństwem będzie on – jako właściciel drona – zobligowany prawnie do rejestracji siebie jako właściciela tego drona (nie muszą rejestrować się jedynie właściciele/użytkownicy dronów o wadze poniżej 250 g, które nie mają sensorów zdolnych zbierać dane osobowe czyli np. kamery lub właściciele/użytkownicy dronów zabawek spełniających europejską dyrektywę zabawkową 2009/48/WE).
Ponadto jako pilot BSP przy pomocy tego samego systemu użytkownik drona będzie mógł uzyskać swoje pierwsze uprawnienia pilota (kategoria otwarta – uprawnienia do podkategorii A1/A3). Jest to zatem podstawowy system, od którego każdy powinien zacząć.
2. PansaUTM – https://utm.pansa.pl – do misji BVLOS oraz VLOS w CTR (tam gdzie to konieczne)
Aplikacja przeglądarkowa PansaUTM dostępna pod adresem https://utm.pansa.pl/ (uwaga, na telefonach trzeba obrócić ekran w poziomie, bo ekran musi rozdzielczość co najmniej 600 px), to chyba najwcześniej wdrożone oficjalne oprogramowanie do koordynacji operacji SBSP.
PansaUTM służy do zgłaszania z wyprzedzeniem planów lotów dla misji BSP gdy:
- operator zamierza wykonywać misje BVLOS (poza zasięg wzroku) – zgłoszenie z 3-dniowym wyprzedzeniem;
- operator zamierza wykonywać misje VLOS w przestrzeni kontrolowanej w strefach CTR (strefy lotnisk kontrolowanych) – z 1-dniowym wyprzedzeniem, tam gdzie jest konieczne zgłoszenie takiej misji (zawsze < 1 km od lotniska i wybranych przypadkach < 6 km lub > 6km chyba, że dron waży < 900g a wysokość lotu < 30m AGL – wtedy nie ma takiej potrzeby)
PansaUTM wymaga również wprowadzenia dronów do systemu, które będą użytkowane w ramach operacji (o ile zamierzamy zgłaszać misje, o których mowa powyżej). Aplikacja ta jest ściśle powiązana z aplikacją mobilną do zgłaszania lotów dronów w momencie ich wykonywania (wcześniej DroneRadar, teraz DroneTower).
![PansaUTM](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2019/11/pansautm-pulpit-misje-1024x534.jpg)
3. DroneTower – aplikacja mobilna do zgłaszania każdego lotu
To aplikacja na urządzenia mobilne z Androidem/iOS – druga najważniejsza po systemie DRONY.gov.pl, choć omawiana jako trzecia nie bez powodu. Do DroneTower należy bowiem logować się danymi konta z PansaUTM, więc jeśli nie mamy jeszcze konta w PansaUTM to należy je w pierwszej kolejności założyć, a dopiero później logować się do DroneTower.
![DroneTower](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2024/04/dronetower-1024x387.jpg)
Wynika to z faktu, że obydwa systemy (PansaUTM i DroneTower) są ściśle ze sobą powiązane – mianowicie zaakceptowane misje VLOS/BVLOS zgłoszone w PansaUTM należy w przypadku chęci ich wykonania „wywołać” w aplikacji DroneTower w dniu i w miejscu wykonywania lotu (stąd konieczne jest połączenie pomiędzy obydwiema aplikacjami). Z drugiej strony wiele osób mimo założenia PansaUTM nie będzie z niego korzystać jeśli nie lata w ogóle na zasadach BVLOS lub też nie ma potrzeby latać blisko lotniska w strefach kontrolowanych. Nie mniej konto PansaUTM potrzebne jest do korzystania z DroneTower.
Najważniejsza informacja do nowych użytkowników dronów: DroneTower jest aktualnie jedyną oficjalną aplikacją do zgłaszania lotów dronów.
Więcej o DroneTower pisałem w formie recenzji systemu zaraz po premierze tutaj, więc nie będę się powtarzał ;).
4. DroneRadar – poprzednia aplikacja do zgłaszania lotów
O DroneRadar jedynie wspomnę, żeby nie mieszać Czytelnikom za bardzo w głowach i głównie po to żeby zaznaczyć: DroneRadar nie jest już formalnym narzędziem do zgłaszania lotów dronów w Polsce – został zastąpiony DroneTower (część osób wciąż nie wie i dziwi się, że aplikacja nie działa).
Generalnie od tej aplikacji mobilnej wszystko się zaczęło. Została stworzona w 2015 r. przez prywatny podmiot (DroneRadar sp. z o.o. / DlaPilota sp. z o.o.) jako nieoficjalna aplikacja do sprawdzania „gdzie można latać dronem w Polsce”. Następnie w listopadzie 2017 r. została ogłoszona oficjalnym narzędziem do zgłaszania lotów, zintegrowanym z PansaUTM, a następnie (w pandemii, na początku 2020 r.) obligatoryjną aplikacją do zgłaszania lotów. Chwilę wcześniej – jesienią 2019 aplikacja dostała również duży update do wersji DroneRadar 2.
![](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2019/11/droneradar-2-coverphoto-facebook.jpg)
Ostatecznie w wyniku różnych perturbacji drogi DroneRadar i PAŻP (Agencji odpowiedzialnej za zarządzanie PansaUTM) się rozeszły i po wyłączeniu DroneRadar jesienią 2023 r. i kilkumiesięcznym okresie obowiązywania zastępnika w postaci Check-In PANSA (o nim niżej) ostatecznie DroneTower stał się oficjalnym systemem do zgłaszania lotów dronów w Polsce.
![Strefa R100 do testów dronów Spartaqs](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2020/11/strefa-r100-warszawa-16-18-11-2020-droneradar01-1024x540.jpg)
5. Check-In PANSA – poprzednik DroneTower w formie aplikacji przeglądarkowej
Aktualnie nie ma sensu wiele pisać o tym narzędziu dostępnym (wcześniej) pod adresem https://checkin.pansa.pl/, bo zwyczajnie zostało wyłączone gdy DroneTower stał się jedynym formalnym systemem zgłoszeń lotów. UWAGA: Agencja zastrzega sobie jednak prawo do przywrócenia działania Check-in PANSA w przypadku niedostępności oficjalnej aplikacji DroneTower.
Check-In PANSA egzystował prawie 8 miesięcy (od 28.09.2023 r. do 15.05.2024 r.) po tym jak twórcy aplikacji DroneRadar w wyniku braku porozumienia z PAŻP wyłączyli na stałe swoją aplikację, a Agencja musiała na szybko zorganizować coś, co będzie służyło zgłoszeniom lotów.
![Check-In PANSA - nowe narzędzie do zgłaszania lotów dronów](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2023/09/checkin-pansa-pl-02-1024x475.jpg)
Check-In PANSA od początku miał być rozwiązaniem tymczasowym do momentu uruchomienia aplikacji DroneTower, która została zapowiedziana jesienią 2023 r., na konferencji DroneTech w Toruniu – zaledwie dwa tygodnie po tym, jak DroneRadar „przestał działać”.
Z racji swojej „tymczasowości” Check-In PANSA nie był wysublimowanym rozwiązaniem, ot podstawowe narzędzie do zgłoszeń lotów oparte o mapę ze strefami. Nie miał jednak istotnej funkcjonalności DroneRadar czyli dwustronnej komunikacji ze służbami ruchu lotniczego. Z tego właśnie powodu na czas korzystania z Check-In PANSA PAŻP musiała zmienić zasady zgłaszania niektórych lotów w strefach CTR – znów wróciły stare dobre „telefony na wieżę” z pytaniem o zgodę.
![Check-In PANSA - nowe narzędzie do zgłaszania lotów dronów](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2023/09/checkin-pansa-pl-04-1024x474.jpg)
Na koniec warto dodać, że Check-In PANSA to była w zasadzie prosta mapa oparta o projekt OpenStreetMap z nakładką ze strefami geograficznymi i dodaną funkcjonalnością zgłaszania lotu w miejscu aktualnego przebywania (tzw. „check-in” – stąd też nazwa). Część z tego narzędzia ocalało w postaci https://dronemap.pansa.pl/ a w zasadzie to odwrotnie – ów dronemap.pansa.pl był pierwowzorem dla Check-In PANSA, do którego dodano możliwość zgłaszania lotów…
6. DroneMap.pansa.pl – mapa ze strefami geograficznymi i check-in’ami
Co ciekawe PAŻP dalej utrzymuje funkcjonalność serwisu https://dronemap.pansa.pl/, na którym można sprawdzić strefy geograficzne tak jak na DroneTower oraz widoczne są również check-in’y robione przez pilotów dronów właśnie przez DroneTower.
Jest to o tyle dobre posunięcie, że można na stacjonarnym komputerze i większym monitorze sprawdzić sobie wszystkie interesujące nas strefy geograficzne planując jakąś operację – nie trzeba tego koniecznie robić na mały ekranie smarfona.
Ponadto https://dronemap.pansa.pl/ ma jeszcze jedną niezwykle istotną funkcję (przynajmniej dla mnie) a mianowicie możliwość pobrania w pliku KML wszystkich lub wybranych stref geograficznych i wczytania ich w Google Earth (ikona ze strzałką „Download” po lewej stronie ekranu – druga od dołu) – bardzo przydatne przy planowaniu operacji, które wymagają narysowania przestrzeni operacyjnej w KML/KMZ w kontekście stref przestrzeni powietrznej na etapie konstruowania wniosku o zezwolenie na loty poza scenariuszami standardowymi!
![DroneMap.pansa.pl](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2024/06/dronemap-pansa-pl-pobieranie-kml-1024x486.png)
7. Airspace.pansa.pl – strefy lotnicze i AUP/UPP
Jakby narzędzi do sprawdzania stref powietrznych było mało – PANSA (PAŻP) udostępnia od wielu lat serwis https://airspace.pansa.pl/, który funkcjonował dużo wcześniej niż jakiekolwiek systemy teleinformatyczne dla dronów głównie dlatego, że i wtedy i teraz służy głównie pilotom statków powietrznych załogowych do sprawdzania stref lotniczych.
Z czasem jednak wprowadzono dodatkowe informacje dotyczące wybranych operacji BSP (rejony lotów bezzałogowych statków powietrznych VLOS i BVLOS zgłoszone w AIP). Pozostałe strefy są pokazywane w formie stref lotniczych (nie stricte geograficznych), a więc trzeba znać lotnicze nazewnictwo stref żeby skutecznie się posługiwać tym narzędziem.
![](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2024/06/airspace-pansa-pl-06062024-1024x483.png)
Aktualnie serwis ten jest raczej używany przez starszych użytkowników dronów, którzy pamiętają jeszcze czasy przed DroneRadarem gdy Airspace.pansa.pl był jedynym oficjalnym źródłem informacji o strefach w formie mapy.
To, co jednak stanowi dla wielu pewną unikalną wartość to zakładka AUP/UUP BIEŻĄCY oraz NASTĘPNY AUP – na górze strony https://airspace.pansa.pl/. AUP to plan użytkowania stref elastycznych (Airspace Use Plan), UUP to zaktualizowany plan AUP (Updated airspace Use Plan) o bieżące informacje spływające do PAŻP, a NASTĘPNY AUP to plan użytkowania stref elastycznych na następny dzień. Prócz tego, że można z niego odczytać, które strefy w jakich godzinach i na jakich wysokościach będą użytkowane w ciągu całego dnia dzisiejszego (AUP) i kolejnego (NASTĘPNY AUP – wychodzi po południu dnia poprzedzającego), z tabeli CHARLIE można również odczytać – jaki podmiot będzie użytkował daną strefę i jakich konkretne „atrakcji” możemy spodziewać się w powietrzu (konkretnie jakie modele samolotów załogowych, balony, szybowce czy też skoki spadochronowe):
![](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2024/06/airspace-pansa-pl-aup-06062024-1024x566.png)
Gratis #1: mapa gęstości zaludnienia do QGIS
Jako gratis postanowiłem do listy dorzucić jeszcze dwa narzędzie udostępnione przez ULC dla znacznie węższego grona odbiorców – tych, którzy wnioskują o zezwolenia na operacje w kategorii szczególnej poza scenariuszami standardowymi.
Pierwszy gratis to mapa gęstości zaludnienia stworzona w oparciu o europejskie dane GHSL – Global Human Settlement Layer i udostępniona w formie nakładki do programu QGIS, w którym można również nałożyć własny obszar operacji w KMZ/KML z Google Earth i tym samym sprawdzić, w jakich (pod względem gęstości) klasterach o wymiarach 100x100m znajduje się nasz obszar.
![Mapa gęstości zaludnienia GHSL](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2024/06/mapa-gestosci-zaludnienia-ghsl-1024x543.jpg)
Więcej nie trzeba dodawać – kto wie do czego jest to potrzebne, będzie wiedział jak tego użyć ;). Mapa jest do pobrania na stronie ULC: https://ulc.gov.pl/pl/drony/kategoria-szczegolna/mapa-gestosci-zaludnienia.
Gratis #2: narzędzie do obliczania przestrzeni operacyjnej
Na samym dole strony ULC poświęconej uzyskiwaniu zezwoleń znajdziemy do pobrania w formie arkusza kalkulacyjnego (XLSX) plik będący „kalkulatorem przestrzeni operacyjnej”.
Jest to zalecane przez ULC narzędzie do wyliczania przestrzeni operacji oraz naziemnego bufora ryzyka w zależności od parametrów BSP (wielkość, prędkość itp.) i planowaną wysokość lotu.
![Kalkulator przestrzeni operacyjnej od ULC](https://www.swiatdronow.pl/wp-content/uploads/2024/06/kalkulator-pl-pb-grb-ulc-1024x383.png)
Wyliczone wartość można następnie wprost przepisać do wniosku o zezwolenie na operację w kategorii szczególnej.
Podsumowanie
Aktualnie aktywne i przydatne narzędzia dla operatorów/pilotów dronów to:
- https://drony.gov.pl/ – obligatoryjne, do rejestracji i uzyskiwania uprawnień pilota, w przyszłości będzie poszerzony o kolejne moduły
- https://utm.pansa.pl/ – PansaUTM – do zgłaszania planów lotów BVLOS oraz VLOS w przestrzeniach CTR, obowiązkowe jest założenie tutaj konta, żeby móc korzystać z DroneTower, aczkolwiek sam PansaUTM może nie być potrzebny do większości lotów
- DroneTower – obligatoryjna aplikacja mobilna na iOS/Android służąca do zgłaszania każdego lotu dronem, logowanie danymi konta z PansaUTM – więcej tutaj
- DroneMap.pansa.pl – wersja przeglądarkowa map ze strefami, które użytkownik ma również w wersji mobilnej w DroneTower
- Airspace.pansa.pl – przede wszystkim przydatne bywają tabele AUP/UUP i NASTĘPNY AUP w górnym menu strony
Ponadto dla osób wnioskujących o zezwolenia z pewnością przyda się mapa gęstości zaludnienia jako projekt QGIS (GRATIS #1) i kalkulator przestrzeni operacyjnej (GRATIS #2).
Znacie jakieś inne oficjalne lub nie narzędzia dla operatorów/pilotów dronów (niekoniecznie od PAŻP/ULC)? Dajcie znać!
Jeśli treść powyższego artykułu była dla Ciebie przydatna lub ciekawa możesz postawić mi kawę, którą uwielbiam i motywuje do dalszego pisania ;)
Brak komentarzy