Zgodnie ze zaktualizowanymi Wytycznymi Prezesa ULC dotyczącymi krajowych scenariuszy standardowych (NSTS) instrukcja operacyjna (w skrócie: INOP) obowiązuje operatorów BSP, którzy wykonują operacje BVLOS (NSTS-05 do -08). Dla pozostałych operatorów nie jest obligatoryjna, choć od 1.01.2024 r. w życie wchodzą scenariusze unijne STS-01 i STS-02, dla których INOP będzie wymogiem. Jak przygotować taki dokument by był zgodny z obowiązującym prawem?

Zgodnie z Obowiązkami operatora opisanymi w sekcjach UAS.NSTS-0x.070 krajowych scenariuszy standardowych (gdzie „0x” – oznacza numer scenariusza BVLOS: 05, 06, 07, 08):

Operator systemu bezzałogowego statku powietrznego:

1. Sporządza instrukcję operacyjną zgodnie z dodatkiem 5 załącznika do rozporządzenia do 2019/947/UE.

Zatem INOP powinien być zgodny z wymogami Dodatku 5 do 2019/947, który – wyjęty wprost z rozporządzenia – można pobrać tutaj (PDF – 3 strony).

Główne części instrukcji operacyjnej

Patrząc całościowo na wymogi INOP zapisane w Dodatku 5 na instrukcję składają się:

1. Oświadczenia i deklaracje operatora (o spełnieniu wymagań i wprowadzeniu instrukcji do użytku w organizacji).
2. Opis organizacji operatora.
3. Koncepcje wykonywanych operacji w tym: charakter i opis działań z wykorzystaniem BSP w organizacji operatora, środowisko operacyjne, personel operacyjny czyli załoga biorąca udział w operacjach, środki techniczne ograniczające ryzyko.
4. Instrukcje dotyczące obsługi technicznej systemu BSP.
5. Procedury – w tym operacyjne: normalne, bezpieczeństwa, awaryjne, ale też bardziej szczegółowe: procedury minimalizacji błędów ludzkich, pogorszenie funkcjonowania zewnętrznych systemów wspierających operację (GPS, GSM, RTK, aplikacje do zgłaszania lotów itp.), procedury koordynacji operacji pomiędzy członkami załogi, ochrona danych osobowych, minimalizacja uciążliwości operacji dla innych, procedury prowadzenia dokumentacji, zgłaszanie gotowości załogi do pełnienia obowiązków wynikających z operacji.

Warto zwrócić uwagę, że punkt 4. to instrukcje, których przeważnie operator nie musi tworzyć, jeśli tylko używa kupionego BSP, który został dopuszczony do sprzedaży w UE wraz z dostępnymi do niego instrukcjami obsługi. W przypadku wykorzystywania innej konstrukcji (np. własnoręcznie skonstruowany BSP lub stworzony na zamówienie) – operator powinien opracować własny manual lub zwrócić się do konstruktora o opracowanie takie instrukcji dla BSP.

Z kolei niemal cały punkt 5. wynika wprost z sekcji UAS.SPEC.050 a ta jest wymagana od wszystkich operatorów SBSP wykonujących loty w kategorii szczególnej, więc jeśli operator opracował już te procedury to pozostaje opracowanie jedynie trzech pierwszych punktów, czyli:

1. Oświadczenia i deklaracje operatora (o spełnieniu wymagań i wprowadzeniu instrukcji do użytku w organizacji).
2. Opis organizacji operatora.
3. Koncepcje wykonywanych operacji w tym: charakter i opis działań z wykorzystaniem BSP w organizacji operatora, środowisko operacyjne, personel operacyjny czyli załoga biorąca udział w operacjach, środki techniczne ograniczające ryzyko.

Oczywiście cała instrukcja wymaga pewnego opracowania jako formalnego dokumentu, który po pierwsze ma służyć samej organizacji do uporządkowania informacji, po drugie: łatwo będzie go okazać urzędowi (ULC) do ewentualnej kontroli doraźnej lub np. przez wykonaniem operacji na podstawie zezwolenia, a nie jedynie oświadczenia do STS/NSTS (w przypadku starania się o zezwolenie ULC standardowo prosi o okazanie instrukcji operacyjnej operatora).

Opracowanie INOP w formie jednego składnego dokumentu powinno zawierać dodatkowo:

• stronę tytułową
• spis treści
• spis akronimów, skrótów, ewentualnych definicji
• tabelę zmian wprowadzanych w INOP
• numerację wszystkich stron
• listę załączników do instrukcji

Tak przygotowany INOP można przechowywać w wersji elektronicznej PDF co gwarantuje łatwość przesyłania do ULC, PAŻP lub innych zainteresowanych (oczywiście wersja edytowalna np. w DOCX będzie potrzebna do wprowadzania zachodzących zmian w organizacji). Warto mieć też jedną wersję papierową np. w formie segregatora z wymiennymi kartkami, do którego można dopinać wszelkie załączniki jak certyfikaty pilotów, potwierdzenia różnych szkoleń, kompetencji, decyzje administracyjne przesłane przez urząd w wersji papierowej czy też wszelkie instrukcje obsługi dronów. Oczywiście te same załączniki można zarchiwizować w wersji cyfrowej i przechowywać je on-line.

Dla ułatwienia sporządzania instrukcji operacyjnej we własnym zakresie udostępniam Czytelnikom prostą listę kontrolną (informacje wprost z Dodatku 5 do 2019/947), która powinna ułatwić kontrolę nad sporządzaniem instrukcji (tutaj w wersji PDF):

Oferta stworzenia INOP dla operatora

Oferuję pomoc w opracowaniu wzoru instrukcji operacyjnej dla operatora BSP. Główne cechy opracowania:

• zgodne z Dodatkiem 5 oraz sekcją UAS.SPEC.050 z Rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/947;
• uniwersalne i elastyczne – procedury planowania operacji, wykonywania lotów, procedury bezpieczeństwa i awaryjne będą pasować do większości standardowych operacji BSP z wykorzystaniem wielowirnikowców i samolotów, w pozostałych przypadkach wymagają dostosowania pod wymogi operatora;
• instrukcja jest napisana zrozumiałym językiem nawet dla osób niezbyt biegłych w prawie lotniczym;
• jest kompletne i usystematyzowane jeśli chodzi o strukturę: zawiera treści, akronimów, skrótów i używanych pojęć, deklaracje i oświadczenia zarządzającego, dodatkowe przydatne załączniki, propozycje ewidencjonowania operacji, przeglądów BSP, personelu itp.
• jest w dużej mierze wypełnione danymi operatora (na podstawie brief’u, który jest podstawą do opracowania części INOP), a pozostałe części operator w prosty sposób może dostosować do swojej działalności;

Operator otrzyma również wsparcie merytoryczne, możliwość konsultacji wprowadzanych zmian oraz wszelkich innych zagadnień związanych z prawem lotniczym dla BSP, które mieszczą się w zakresie moich kompetencji.

Cena opracowania zależna jest od wielkości organizacji (inna dla 1-os. działalności gospodarczej z 1-2 pracownikami, a inna dla dużej organizacji lotniczej) – minimum 900 zł (FVAT).

Osoby zainteresowane mogą składać wstępne zainteresowanie ofertą poprzez formularz kontaktowy: