Sterowane modele latające również zaliczane są do kategorii bezzałogowych statków powietrznych. Ich użytkowników również obowiązują określone przepisy, choć status hobbystów zrzeszonych w klubach i stowarzyszeniach jest szczególny. W dzisiejszym wpisie przyglądam się mu nieco bliżej.

Użytkownicy modeli jako bardziej profesjonalni

Problematyka modelarstwa lotniczego została szerzej uregulowana w Rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2019/947. O tym, że prawodawca unijny traktuje ją priorytetowo, świadczy jeden z zapisów preambuły aktu. W pkt 27 czytamy: „…należy zapewnić płynne przejście od różnych krajowych systemów do nowych unijnych ram regulacyjnych, tak aby kluby i stowarzyszenia modelarstwa lotniczego mogły nadal działać w taki sam sposób jak obecnie, uwzględniając także dotychczasowe najlepsze praktyki istniejące w państwach członkowskich”. Przytoczony fragment można rozumieć jako deklarację ograniczenia zakresu prawnej ingerencji w sytuację pilotów działających w ramach klubów i stowarzyszeń modelarskich.

Jak widać, prawodawca unijny uwzględnia tym samym wyższy – w porównaniu do „standardowych” pilotów BSP – stopień profesjonalizacji użytkowników modeli. W kolejnych akapitach piszę o tym, w jaki sposób ta deklaracja przekłada się na zawarte w rozporządzeniu przepisy.

Czym są kluby i stowarzyszenia

W polskim systemie prawnym klubom i stowarzyszeniom, o którym mowa w rozporządzeniu, odpowiadają podmioty kilku rodzajów:

1. kluby sportowe w rozumieniu Ustawy o sporcie,
2. stowarzyszenia rejestrowe i
3. stowarzyszenia zwykłe – sposób działania dwóch ostatnich podmiotów reguluje przede wszystkim ustawa Prawo o stowarzyszeniach.

Warto pamiętać, że klub sportowy może przyjąć dowolną formę organizacyjno-prawną pod warunkiem, że zapewni mu ona osobowość prawną. Tą formą będzie np. fundacja czy spółka akcyjna. Nie wgłębiając się w kwestię różnic i podobieństw między poszczególnymi typami podmiotów, zauważmy jedynie, że organizacjami zajmującymi się modelarstwem lotniczym mogą być zarówno osoby prawne, jak i jednostki, które nie są osobami prawnymi.

Obowiązki i uprawnienia członków klubów i stowarzyszeń

Artykuł 16 rozporządzenia powierza zadanie uregulowania operacji wykonywanych w ramach klubów i stowarzyszeń organom krajowym, co wydaje się kluczowe. Ujmując rzecz ściślej, podmiot zajmujący się modelarstwem lotniczym może wystąpić do organu – w przypadku Polski jest nim Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego – o wydanie specjalnego zezwolenia, w którym zostaną ustalone warunki wykonywania lotów. Co ważne, to podmiot starający się o zezwolenie określa kwestie organizacyjne, takie jak minimalny wiek pilotów, przyjęte cele działania czy sposoby ich realizacji.

Innymi słowy, kluby i stowarzyszenia mogą do pewnego stopnia dowolnie kształtować własny status prawny. Dowolność ta nie jest jednak absolutna – ograniczają ją przewidziane w artykule 16. obowiązki. Podmioty powinny m.in.: informować członków o treści zezwolenia, gwarantować wsparcie dla pilotów w zakresie nabywanych kompetencji czy podejmować działania w przypadku naruszeń zezwolenia.

Wniosek o zezwolenie — do kiedy należy złożyć?

1 stycznia 2023 r. mija termin, do którego organizacje zajmujące się modelarstwem lotniczym powinny wnioskować o zezwolenie, które opisałem wcześniej. Do tego czasu loty wykonywane w związku z ich działalnością mogą być kontynuowane na dotychczasowych zasadach, nie naruszając art. 14 rozporządzenia.

O autorze artykułu